使用者:Betoseha/ㄨㄛㄎㄕㄛㄆ/奉先殿
| 奉先殿 | |
|---|---|
| 1930年的奉先殿與「奉直女（越南語：các cô phụng trực，參與祭祀儀式的女子）」 1930年的奉先殿與「奉直女（越南語：các cô phụng trực，參與祭祀儀式的女子）」 | |
| 原語言名稱（越文） | Điện Phụng Tiên／殿奉先 |
| 朝代 | 阮朝 |
| 主持興建者 | 嘉隆帝 |
| 建造時間 | 未知（1829年自原建築改名為「奉先殿」） |
| 用途 | 祭祖 |
| 使用者 | 阮朝皇室 |
| 主要修繕者 | 明命帝（遷址，1837年） |
| 現狀 | 部分被破壞 |
| 位置 | 越南順化 |
Điện Phụng Tiên (chữ Hán 奉先殿, điện nơi thờ phụng người trước) là một ngôi điện nằm ở gần cửa Chương Đức, phía trước Cung Diên Thọ, cửa tây của Hoàng Thành, Thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam. Ngôi miếu dùng để thờ cúng các vua triều Nguyễn[1][2]. Khác với Thế Miếu, điện này cũng thờ các vị vua và hoàng hậu nhà Nguyễn nhưng nữ giới trong triều được phép đến đây cúng tế[3].
奉先殿（Điện Phụng Tiên）（崇拜先人之處的意思）是一座殿位於越南承天順化省順化市皇城西門，延壽宮前，靠近章德門。這座廟是供奉阮朝皇帝、皇后之處。與世廟不同，本殿也供奉阮朝皇帝皇后但女身也可以來這裡祭拜。
歷史
[編輯]Thời gian xây dựng của điện là không rõ, chỉ biết là nó đã được xây dựng khi vua Gia Long vẫn còn sống. Khi đó nó là một ngôi điện bằng gỗ có tên là Hoàng Nhân, vị trí gần cửa Hiển Nhân (ngày nay là Đại học Nghệ thuật Huế). Khi Gia Long mất, quan tài của ông đã được quàn tại đây 3 tháng trước khi được an táng ở lăng Gia Long. Điện Hoàng Nhân là nơi thờ cúng Gia Long kể từ năm 1820.[2]
Năm 1829, vua Minh Mạng cho đổi tên điện Hoàng Nhân thành điện Phụng Tiên. Và đến năm 1837, ông cho dời điện từ vị trí gần cửa Hiển Nhân đến vị trí ngày nay, gần cửa Chương Đức.[2]
Mặc dù về sau, triều đình nhà Nguyễn có xây Thế Miếu với cùng một chức năng là thờ cúng Gia Long và các vị vua kế vị nhưng điện Phụng Tiên vẫn được duy trì để thờ các vua ấy, vì một lý do đặc biệt: theo quy định của Triều đình, Thế Miếu là "công miếu", các cuộc tế lễ ở đây đều là những buổi lễ có tính chất quốc gia với sự hiện diện của vua, hoàng thân và đình thần; tuyệt đối cấm nữ giới cho dù họ có là người trong Hoàng gia, nhưng họ có thể tới điện Phụng Tiên để thực hiện việc thờ tự.[2]
Điện cũng là nơi lưu trữ nhiều bảo vật của nhà Nguyễn, nhưng đến tháng 2 năm 1947, toàn bộ đã bị thất thoát cũng như đốt cháy theo điện. Hiện giờ chỉ còn lại cửa Tam Quan và vòng tường thành còn tương đối nguyên vẹn.[4]
建築時間不詳，只知道嘉隆皇還在世時。那時候其還是木材之殿名為皇仁，靠近顯仁門（今日是順化藝術大學）。嘉隆皇去世時，在安葬於嘉隆陵園前他的棺材得擺在這裡祭祀3個月。皇仁殿自1820年開始是供奉嘉隆皇之處。 1829年給皇仁殿改名為奉先殿。1837年明命皇令搬移從顯仁門附近到今日的位置即張德門附近。 後來雖然阮家興建世廟，有同樣的用途是供奉嘉隆皇和其他繼位皇帝，但奉先殿仍維持供奉這些皇帝，一個特別因素是依照朝廷的規矩，世廟是「公廟」國家性祭禮都舉辦於此處並有皇帝、皇親、亭臣也駕臨；絕對嚴禁女身，即使他們是皇家之親，但是她們可以到奉先殿祭祀。 奉先殿亦是儲藏阮朝多種寶物之處，但於1947年2月全部與本殿被燒毀。現今只剩下三關門及相當完整的城牆。
建築
[編輯]
Điện Phụng tiên là một tòa nhà kép to lớn, to ngang Thế Miếu nhưng có thêm mái lưa ở phía trước. Phần chính doanh có 9 gian 2 chái, mỗi gian thờ một vua; phần tiền doanh có 11 gian. Mái điện được lợp ngói ống hoàng lưu ly cùng với ngói câu đầu trích thủy; phần nền thì được lát bằng gạch Bát Tràng tráng men.[5]
Sân trước điện khá rộng cũng được lát bằng gạch Bát Tràng. Sát hiên trước có một hàng chậu sứ trồng cây cảnh được đặt trên các đôn bằng đá chạm. Cuối sân có một bể cạn lớn làm bằng đá, bên trong có một hòn non bộ, xây bằng đá tựa vào một bức bình phong giăng dài phía sau cửa tam quan. Ở giữa mặt trước khuôn viên có vòng thành bao quanh.[5]
奉先殿是一棟龐大的復合房，與世廟一樣大但前面的走廊有加蓋屋簷。正營有9間2側，每間供奉一位皇帝；前營有11間。屋頂蓋琉璃瓦，地板鋪搪瓷鉢場磚。
前院相當大，地板鋪搪瓷鉢場磚，靠近前檐有一行盆景擺在石彫墊上。院最後面有一個石鑿乾水池，裏面有一座假山。
活動
[編輯]Khi còn hoạt động với chức năng thờ tự của mình, điện Phụng Tiên là một đền thờ nguy nga lộng lẫy với rất nhiều đồ tự khi mà khi sinh thời các vua Nguyễn đã dùng. Một người Pháp tên Robert R. de la Susse đã gọi điện Phụng Tiên là một bảo tàng ở Hoàng cung Huế, qua lời mô tả của Susse, năm 1913 điện trông như một bảo tàng với việc năm 1911 hầu hết các bảo vật của các Vua và Hoàng hậu đều được thống kê và đưa vào tủ kính[5] để ở đầu điện. Đồ được đặt trong tủ có rất nhiều loại: các khẩu súng hỏa mai nguyên do Pháp chế tạo của vua Tự Đức, các đồ đồng do người Việt đúc ở thời Minh Mạng, các loại đồ đồng tráng men, bộ sưu tập tiềng đồng, các bảo vật của các đời vua và các chậu lung với cây cỏ, canh san hô được làm bằng vàng và ngọc, cùng với các đồ dùng của vua Tự Đức...[6][7]. Trong số đó bảo vật đặc biệt nhất là hai bộ đồ thờ "tam sự" bằng ngọc bích, hai đĩa lớn đường kính 40cm; hai bức trấn phong bằng ngọc thạch nguyên bản.[7] Ngoài ra điện còn lưu trữ các bảo ấn, các kim sách, vương miện, đồ uống trà làm bằng vàng nguyên chất.[7]
Về việc chăm sóc hương khói, như trong phần lịch sử có nói về sự phân biệt nam nữ trong thờ cúng ở Điện Phụng Tiên và Thế Miếu. Điện Phụng Tiên do "các cô phụng trực", với đa số là thành viên của Hoàng tộc góa bụa hoặc không lấy chồng ăn ở trong các ngôi nhà phụ trong khuôn viện điện cho đến trọng đời, đảm nhiệm (còn Thế Miếu là do Ty Từ Tế phụ trách).[2][5]
當還是祭祀處，奉先殿非常華麗。法國人名叫Robert R. de la Susse已稱奉先殿為順化皇宮的一博物館。Susse描述1913年本殿好像一博物館以及1911年之事幾乎皇帝皇后的寶物都經統計並擺放在前殿的玻璃櫃裏。擺在櫃子裏的有嗣德皇的法造之槍。明命皇時代越南人所鑄造的銅器，搪瓷銅器，銅錢收集，各代皇帝的寶物，金玉珊瑚景，以及嗣德皇的用具等。其中最特別的是碧玉的兩組「三事」，兩個直徑40cm的大盤；兩幅玉石原版的屏風。另外還有原黃金的寳印，金書，王冠，茶具。 關於照顧香火之事，歷史所述奉先殿與世廟有區別男女之異，奉值人大部份是皇族成員是鰥寡或不出嫁的人，她們住在本殿園區的副房一輩子負責照顧香火。
注釋
[編輯]- ^ Cung Diên Thọ. Kinh đô Huế và di sản văn hóa thế giới. Trung tâm Festival Huế. 04 tháng 3 năm 2008 [16 tháng 4, 2008] （tiếng Việt）.
- ^ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Phan Thuận An, Tr.199
- ^ Trần Đức Anh Sơn, tr. 66
- ^ Phan Thuận An, Tr. 124
- ^ 5.0 5.1 5.2 5.3 Phan Thuận An, Tr. 120
- ^ Phan Thuận, Tr. 121
- ^ 7.0 7.1 7.2 Phan Thuận An, Tr. 123
參考
[編輯]- Phan Thuận An. Quần thể di tích Huế. Nhà xuất bản Trẻ. 2005 （tiếng Việt）.
- Trần Đức Anh Sơn. HUẾ Triều Nguyễn một cái nhìn. Nhà Xuất Bản Thuận Hóa. 2004: 261.
Template:Khu vực thờ cúng ở Đại Nội Huế Template:Quần thể di tích Cố đô Huế Thể loại:Hoàng thành Huế